Syracusae

Romeinse plaatsen > Sicilia > Syracusae

Syracuse was de laatste grote stad, die we op Sicilië bezochten. In krap veertien dagen hadden we meer zeventienhonderd kilometer afgelegd. Het was heet en we raakten vermoeid. Toch was de Neapolis, het oude Griekse gedeelte van de stad met zijn theater, arena, altaar en steengroeven zeer de moeite waard.

Niet ver van het oude centrum ligt een prachtig nieuw archeologisch museum met opnieuw vitrines vol met Grieks en Romeins aardewerk. In de benedenstad, die op een eiland ligt, koelden we wat af en vonden we de oudste tempel van Sicilië. Syracusae is inderdaad een adembenemende stad.

Syracusae lag op een strategische positie langs de grote handelsroutes van de Phoeniciërs, de Carthagers, de Grieken en de Romeinen. Het heeft twee natuurlijke havens; de kleine en de grote buitenhaven. De handel bracht de stad grote welvaart en die welvaart zorgde erop haar beurt voor dat kunsten en wetenschappen er een hoge vlucht konden nemen.

De tragedieschrijver Aeschylos en Plato bezochten de stad. Aeschylos voerde zijn stukken op in het Griekse theater. Plato wilde er zijn filosofenstaat vestigen. Archimedes bedacht er zijn wet van de opwaartse kracht en vond allerlei belegeringswerktuigen uit. Archimedes overleed er in 212 voor Christus.

Syracusae had dus een strategische positie en daarom is gedurende de gehele geschiedenis er veel om gevochten. Tijdens de Peloponnische Oorlog verloren de Grieken hier een grote vloot en ook in de Tweede Punische Oorlog werden verschillende veldslagen om Syracusae gevoerd.

In de Neapolis, een Griekse stadswijk, ligt het Griekse theater. Hier voerde Aeschylos op verzoek van de tiran Hiero in 474 voor Christus zijn toneelstuk 'De Perzen' op. Hij had het stuk twee jaar tevoren in Athene op de Dionysiusfeesten opgevoerd en ermee grote indruk gemaakt op het Atheense publiek. De Perzen behandelt de terugkeer van Xerxes aan het Persische hof, nadat zijn vloot bij Salamis verslagen is door de Grieken. Het is de oudste bewaard gebleven tragedie. Aeschylos heeft in Syracusae een aantal jaren voor Hiero gewerkt en voor hem een stuk over de Etna geschreven. Dat stuk is echter verloren gegaan. Het theater dateert van de vijfde eeuw voor Christus en wordt ook nu nog gebruikt.

Naast het Griekse theater ligt het altaar van Hiero uit de derde eeuw voor Christus. Men heeft uitgerekend dat er tijdens offerfeesten vierhonderdvijftig runderen tegelijk geslacht konden worden. De bevolking moet zich tijdens die offerfeesten ongans gegeten hebben aan die overvloed van vlees.

In de nabijheid van het Griekse theater ligt een Romeins amfitheater, uit de derde eeuw voor Christus. Iets hoger op de heuvel ligt een Romeins waterbekken, dat gevoed werd met het aquaduct, dat nu eindigt in de bron van de Nimfen hoog boven het Griekse theater. Deze piscina of cisterna werd gebruikt om het Romeinse theater met water te vullen. Want naast gladiatorgevechten en gevechten met wilde dieren, werden er ook zeeslagen uitgebeeld. Het amfitheater is een van de grootste uit het Romeinse rijk en kon wedijveren met het Colosseum in Rome.

Achter het theater liggen de steengroeven. Hier haalden de Grieken en de Romeinen het bouwmateriaal voor de stad. Op die manier ontstonden er enormen grotten. Een van de grotten heeft de schilder Caravaggio 'het oor van Dionysius' genoemd. De legende vertelt dat Dionysius de grot gebruikte om gevangenen af te luisteren. De grot bezit een bijzondere akoestiek. In de grotten zijn ruim 7.000 Griekse gevangenen omgekomen, die in een beslissende zeeslag tijdens de Peloponnesische Oorlog (431 - 411) zijn buitgemaakt. Ze werden hier onder erbarmelijke omstandigheden opgesloten en kregen volgens de Griekse geschiedschrijver Thucydides één kop water en een kleine portie graan per persoon per dag.

Tussen het Romeinse theater en het Romeinse waterbekken liggen een aantal sarcofagen, waarvan sommige met deksel. Men vermoedt dat deze weg tot in de vierde eeuw na Christus als necropolis in gebruik was.

In de benedenstad zijn de resten van de tempel van Apollo uitgegraven. Het is de oudste tempel van Sicilië en dateert uit de zevende of zesde eeuw voor Christus. 

Een uitgebreide beschrijving van antiek Syracusae is zowel te vinden in de Baedeker 'Unter-Italiën'  (1911) als in de Hachette uitgave 'Italie méridionale, Sicile et Sardaigne' (1935)

Link: Syracusae