Over de Romeinse landbouw

De Romeinse samenleving was bovenal een agrarische, waarin de voedselvoorziening het belangrijkste logistieke proces was. Rome dankte zijn veroveringen van vreemde volken en culturen aan het feit dat men zijn troepen van voedsel kon blijven voorzien, maar ook de grootstedelijke infrastructuren van de Romeinse nederzettingen in het hele rijk hield men alleen in stand omdat de voedselvoorziening op peil was.

Over de landbouw van de antieke Griekse en Romeinse wereld weten we relatief veel. Omdat de landbouw zo belangrijk was, hebben niet de minste schrijvers zich er mee bezig gehouden. De belangrijkste zijn:

1. Hesiodos, die leefde ongeveer 700 voor Christus. Hij bewerkte samen met zijn vader en broer een boerderij in Boeotië. Hij beschreef in 'Werken en dagen' de werkzaamheden van een boer.
2. Theophrastus van Eresus, die leefde van ongeveer 371 tot 287 voor Christus. Hij was de opvolger van Aristoteles als leider van de Peripatetische School. Hij was een groot botanicus en schreef onder meer acht boeken met fysiologische beschrijvingen van planten; De Causis Plantarium.
3. Marcus Porcius Cato Censorius maior, die leefde van 234 tot 149 voor Christus. Cato was afkomstig uit een plebejische familie. Hij schreef een handboek voor herenboeren; De Agri Culturâ.
4. Marcus Terentius Varro, die leefde van 116 tot 27 voor Christus. Varro stamde uit een riddergeslacht (equites) en schreef drie lijvige werken over de landbouw; Rerum rusticarum libri III, die alle aspecten van de landbouw behandelden.
5. Publius Vergilius Maro, die leefde van 70 tot 15 voor Christus en was de zoon van welgestelde boeren uit de omgeving van Mantua. Hij heeft twee gedichten geschreven over de landbouw; de 'Georgica' over het boerenbedrijf en de 'Bucolica' over het hoeden van een schaapskudde.
6. Lucius Iunius Moderatus Columella, die leefde van ongeveer 4 tot ongeveer 70 na Christus, was geboren in Gades in Hispania Baetica. Als gepensioneerd generaal bezat hij verschillende landerijen in Italië. Hij schreef twaalf werken over de landbouw; De Re Rustica.

Deze boeken vormen de basis van een aantal artikelen, die hieronder gepubliceerd worden. De boeken van deze schrijvers zijn tegenwoordig beschikbaar in goede vertalingen, waardoor ze ook beschikbaar worden voor niet klassiek geschoolde lezers. De belangrijkste uitgevers zijn de Amerikaanse uitgeverij Loeb Classical Library (tweetalige edities naar het Engels) en de Nederlandse uitgeverijen Atheneum-Polak, Boom en Ambo.