Rupes Seremani

Romeinse plaatsen > Belgica > Rupes Seremani

Vlakbij Le Herou - een klein plaatsje in de buurt van La Roche en Ardennes (Rupes Seremani) - ontdekten we een aantal jaren geleden zomaar een Romeinse villa op een heuvel. Deze ligt onbeschermd midden in een weiland zonder enige toelichting.
Ze ligt er gewoon, zoals er in de Romeinse tijd in dit vruchtbare gebied vele gelegen moeten hebben.

De villa van Le Herou is gebouwd in de klassieke Gallo-Romeinse stijl uit de tweede en derde eeuw van onze jaartelling. Uit die periode zijn in de nabijheid bij opgravingen muntstukken en aardewerk aangetroffen. De villa is gebouwd volgens het principe van een gevelgalerij, waarlangs de verschillende vertrekken gebouwd zijn en lijkt wat dat betreft wel wat op onze Brabantse langgevelboerderijen. De villa had zes vertrekken en een omtrek van dertig bij vijfentwintig meter.
De ruïne toont heel goed hoe de Romeinen hun huizen verwarmden. De vloeren zijn gemaakt van holle tegels, die steunen op kleine pilaartjes. Door de lucht onder de vloertegels te verhitten circuleerde er warme lucht in de vloeren en werd in de vertrekken de kou verdreven. Dit principe vinden we overal terug. Ook het badhuis van Coriovallum is op die manier gebouwd.

De villa vervulde in het Romeinse rijk een bijzondere positie. Het Romeinse Rijk was in de eerste plaats een agrarische samenleving, die alleen die politiek-economische en militaire vlucht kon nemen omdat primair de voedselvoorziening op orde was. De Romeinen kozen daarom zorgvuldig de plekken uit waar villae gevestigd werden. Vitruvius (ca 100 voor Christus) geeft in zijn handboek 'De architectura libri decem' daartoe de nodige richtlijnen en hij heeft een plan van eisen opgesteld waar een villa aan moest voldoen.
Het belangrijkste is een gezonde locatie. Een gezonde locatie ligt hoog, is vrij van nevels en ligt niet in de nabijheid van moerassen. De villa was in de eerste plaats een boerenbedrijf (pars rustica) en Vitruvius stemde de inrichting daarop af. De opslag van de olijfolie moest bijvoorbeeld aan de zuidkant liggen zodat de olie vloeibaar bleef. In onze noordelijke gebieden zal dat vertrek ook verwarmd geweest zijn. Ook de paardestallen moesten aan de warme kant van het gebouw liggen. De wijnopslag lag daarentegen aan de noordkant van een villa om te voorkomen dat de wijn opwarmde en daardoor vertroebelde en slap werd. De schuren voor het graan en de bakkerijen konden volgens Vitruvius het best buiten de villa aangelegd worden vanwege mogelijk brandgevaar. Heel praktisch situeert Vitruvius de badvertrekken naast de keuken zodat het water snel opgewarmd kon worden. Vitruivius berekent ook maten voor de oppervlakten van de stallen.

De villa van Le Herou is klein en valt in het niet bij een villa, die we tegenkwamen in de buurt van Echternach. Ook de villa, die we in de Pyreneeën zagen was veel luxer. Maar ook deze kleine villa zal ongetwijfeld de lokale bevolking en haar heersers van voedsel voorzien hebben. De grootste villa,die in Nederland is opgegraven ligt in het zuid-Limburgse Voerendaal. In Kerkrade liggen de resten van een villa die vergelijkbaar is met die van Le Herou. Ook de Kerkraadse villa is te bezichtigen.

Over het boerenbedrijf hebben verschillende - en niet de minste - schrijvers zich uitgelaten. Van de stoïcijnse filosoof Cato (234 - 149) zijn ons twee werken over het boerenbedrijf overgeleverd. De wetenschapper en dichter Varro (116 - 27) schreef een boek over de landbouw en Columella (ca 70 voor Christus) schreef zelfs twaalf lijvige handboeken.
De rijke burgers van Rome bezaten haast allemaal een villa. Het was een goede belegging, men was altijd verzekerd van voedsel en in roerige tijden kon men de stad ontvluchten.

De villa werd waarschijnlijk verlaten na een brand in het midden van de derde eeuw. 

Link: Rupus Seremani